Na de treinreis van 4 dagen was t heerlijk om weer uitgebreid te kunnen douchen. Baden wordt toch op verschillende manieren geïnterpreteerd, besef ik me. Iemand in het gezelschap zegt: "ik douche om de dag, dat vind ik voldoende." Een andere dame, die Financieel analist is en elke dag Karen Millen jurkjes naar haar werk draagt, doucht of poets haar tanden helemaal niet als we om 0500u in de ochtend moeten opstaan voor de volgende treinreis.

Desalniettemin is de treinreis een beleving. Een aaneenschakeling van veranderingen. Je moet je overgeven aan t leven in de trein, aan de verschillende culturen om je heen, aan de eenvoud en het ritme. Voortschrijden naar de volgende bestemming.

Tot zover kan ik niet anders zeggen dan dat de reis prima georganiseerd is. Lokale gidsen halen ons op, sleuren ons langs bezienswaardigheden met daarbij uitgebreide informatie in het Engels inclusief accent. Prachtige verhalen door Dimitri en Maria uit Moskou, Anna uit Irkoetsk en een dame uit Mongolië met een moeilijke naam. Ze praten over het land, de streek, de stad en omgeving, samenstelling van de bevolking enz. Af en toe komt er een persoonlijke mening naar voren. Over de hang naar en beïnvloeding van oostelijk Rusland ten opzichte van Azië in plaats van Rusland. En hoe irritant het is als de wegen worden afgesloten als Poëten zijn vakantiehuis in Listvyanka bezoekt. Dat Mongolië liever zaken doet met het democratische Rusland in plaats van het communistische, overheersende China.

In Irkoetsk is het 33 graden. Redelijk ongewoon. Het kan hier -40 graden worden. Na de strenge winters moet de stad weer helemaal opgelapt worden. Dit kost veel geld, daarom liggen de buizen bijvoorbeeld extra diep in de grond, zodat de vorst minder van invloed is. Of juist bovengronds zodat ze er gemakkelijker bij kunnen.

Bij de grens Rusland Mongolië staan we bijna 5 uren stil. Controle door eerst de Russische autoriteiten en daarna (aan de andere kant van de lijn) de Mongoolse autoriteiten. Paspoort, treinticket, visa e.d. zijn van belang. Je moet uit de coupé, die gecheckt wordt op smokkelwaar door beambten (in Rusland mannen en in Mongolië vrouwen) compleet met speurhond. De toiletten gaan een uur voor de grensovergang op slot. Iedereen staat op klappen, aangezien dit circus ruim 4 uur in beslag neemt. Aan de andere kant vergelijk het met een douane controle op een vliegveld. Intercontinentaal dan weliswaar, want binnen Europa is het 'circus' afgeschaft.

In Mongolië is het 6 uur later dan in Nederland maar in de treinen wordt de Russische tijd aangehouden. Bijvoorbeeld het is 0100u 's nachts in Mongolië, in Rusland is het 1900u 's avonds. Tussendoor, ongeveer om de 4 uur, zijn er tussenstops. Dan sta je midden in de nacht op een station terwijl het eigenlijk etenstijd is. In het begin voel je je ontregeld, maar langzaam glijdt je lichaam mee in de verschillende tijdszones.

Ik had bedacht dat ik me temidden van t reisgezelschap geen seconde alleen heb gevoeld. Ik heb dan ook besloten om straks in Bejing te bekijken of ik alleen een kamer kan krijgen. Ik had gedacht dat ik meer tot mezelf zou komen. Misschien ben ik dat ook en voel ik het niet. Of dacht ik dat het anders zou voelen en ben ik het wel... Afijn...